در تمامی کشور ها استاندارد ها و قوانینی در امور مالی و حسابداری وجود دارد که چهارچوب کلی سیستم حسابداری و رسیدگی به امور مالی را مشخص میکند. در کشور های اسلامی نیز قوانینی مرتبط با امور حسابداری از سمت قواعد و قوانین دینی وجود دارد که اجرای آنها ضروری است.
در اسلام راهکار ها و قوانینی به منظور ایجاد عدالت و برابری در امور مالی و حسابی در نظر گرفته شده است که در مجموع به آنها قوانین عدالت اقتصادی میگویند. در این مقاله قصد داریم به این نوع از حسابداری یعنی حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
امور حسابداری در اسلام
دین اسلام با در نظر گرفتن تمامی ابعاد جامعه و در راستای برقراری عدالت و مساوات هر چه بیشتر در حوزۀ اقتصادی بهره را منع و روش ها و عقودی را جهت تأمین مالی پاک و عاری از ربا و تسهیل امور اقتصادی اسلامی در جوامع وضع نموده است.
حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی به همین قوانین و اصول و رعایت کردن آنها در کسب و کار ها میپردازد. این نوع از حسابداری اهمیت بسیار فراوانی دارد زیرا در تمامی بانک ها و موسسات مالی معتبر باید قوانین اسلامی و تعیین شده از طرف دین اسلام باید رعایت شود.
قوانین وضع شده امور حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی
همانطور که گفته شده قوانین و موارد خاصی در حسابداری اسلامی باید رعایت شود. اما این قوانین توسط چه نهاد هایی وضع شده و بر اجرای آنها نظارت میشود ؟ بطور کلی 4 موسسه در وضع قوانین حسابداری اسلامی و اجرای آنها نظارت دارند که عبارتند از :
- سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی
- هیئت استانداردهای حسابداری مالزی
- گروه تدوین استاندارد آسیا- اقیانوسیه
- مرکز دانش مالیه اسلامی دلویت
میتوان گفت که تمامی قوانین مرتبط با حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی توسط این 4 موسسه تنظیم و ابلاغ میشود.
حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی چیست ؟
این نوع از حسابداری یکی از زیر شاخه های علم حسابداری بوده که در آن بر قوانین اسلامی و شرعی تاکید بیشتری شده است. البته باید به این نکته اشاره داشت که در آموزش حسابداری برای تمامی شاخه ها بطور کلی قوانین اسلامی بیان شده و آموزش داده میشود.
فردی که بعنوان حسابدار ابزار و عقود مالی اسلامی فعالیت میکند باید اشراف کاملی به عقود اسلامی داشته و بتواند تمامی قوانین و تبصره های تعیین شده در دین اسلام را در امور مالی و حسابی یک کسب و کار رعایت کند.
پایه و اساس حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی به مانند دیگر انواع حسابداری میباشد اما تمام افرادی که بعنوان حسابدار در این زمینه فعالیت میکنند تمامی امور مرتبط با گزارش های مالی ، بررسی علمکرد های مالی ، تعیین ارزش کالا ، محاسبه سود و زیان و …… را فراگرفته و میتوانند انجام بدهند.
اهداف حسابداری اسلامی
اهداف حسابداری اسلامی به این شرح است که سازمان های حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی موظفند تعیین منافع و تعهدات همه اشخاص ذینفع کمک به حفاظت از داراییها و حقوق بانک اسلامی و همچنین حقوق دیگران کمک به ارتقای قابلیت مدیریتی و تولیدی بانک اسلامی ارائه اطالعات مهم به استفاده کنندگان را در امور خود در نظر بگیرند.
اهداف حسابداری اسلامی مخالف با اصول حسابداری مورد قبول در جهان نیست. تنها تفاوت این است که قوانین اسلامی امور حسابداری که با شریعت اسلام در تضاد هستند را مورد قبول ندانسته و انجام آنها را منع کرده است. دو اصل مهم که از اهداف اصلی ایجاد قوانین حسابداری اسلامی هستند قابل فهم بودن امور مالی و همینطور شفاف بودن آنها است.
عقود اسلامی چیست ؟
شاید در هنگام خواندن مقاله بررسی حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی این سوال برای شما پیش آمده باشد که عقود اسلامی چیست و چه معنایی دارد؟ در تعریف کلی میتوان گفت که عقود اسلامی یعنی قالب ها و چهارچوب تعیین شده از سمت اسلام برای رعایت حقوق افراد.
بانک ها و موسسات مالی وظیفه دارند عقود اسلامی را در امور مالی و حسابداری خود رعایت کنند. اما این جمله به این معنی نیست که نمیتوان خارج از قوانین مشخص شده قراردادی را انعقاد کرد اما نظر اکثریت این است که با رعایت کامل این قوانین از بسیاری فساد ها و مشکلات اقتصادی کاسته میشود.
چهارچوب های حسابداری اسلامی
در امور حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی باید به چهارچوب های مشخص شده از سوی اسلام توجه کرد. بطور کلی 11 اصل کلی برای رعایت در امور حسابداری وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از آنها میپردازیم :
قرض الحسنه در امور حسابداری
قرض الحسنه به این معنی است که قراردادی میان دو شرکت یا شخص بسته شده که در آن اموالی برای امور مالی و سرمایه گذاری از یک طرف به طرف دیگر قرض داده میشود. این نوع از تراکنش های مالی در موسسات مالی و بانک ها امری رایج است. حسابدار با توجه به عقود اسلامی باید صلاحیت و شفاف بودن قرارداد های قرض الحسنه را بررسی کند.
فروش اقساطی
بسیاری از موسسات ، شرکت ها و نهاد های مالی محصولات و خدمات خود را بصورت اقساطی به خریدار واگذار میکنند. حسابدار باید توجه داشته باشد که بر اساس عقود اسلامی نباید سود یا ربا در این فروش و واگذاری محصول وجود داشته باشد.
خرید و فروش اوراق
طبق دین تمامی بانک ها و موسسات مالی میتوانند اوراق و اسناد را خرید و فروش کنند.نیاز است که قوانین دینی به منظور حفظ عدالت و شفافیت میان موسسات مالی و بانک ها در خصوص خرید و فروش اوراق و سهام ها و همینطور محصولات تولید شده رعایت شود.
نیاز به حسابدار دارید ؟
در این مقاله به حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی پرداختیم که یکی از زیرشاخه های علم حسابداری در کشور های اسلامی میباشد. همانطور که دیدیم هدف اصلی از این نوع حسابداری ایجاد شفافیف بیشتر و همینطور عادلانه بودن امور اقتصادی میباشد.
در صورتی که نیاز به خدمات حسابداری از جمله حسابداری ابزار و عقود مالی اسلامی دارید میتوانید از تیم حسابداری با تجربه ما کمک بگیرید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر ، مشاوره رایگان و استعلام هزینه خدمات با تیم پشتیبانی و فروش ما در ارتباط باشید.
