جرایم و فرار های مالیاتی
فهرست مطالب این صفحه
تعریف جرم
مطابق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، هر عملی که قانون برای انجام یا عدم انجام آن مجازات در نظر گرفته باشد جرم محسوب می شود. جرم در واقع رفتاری است که بروز خارجی داشته و عواقبی را دامنگیر فرد کند. مطابق قوانین کیفری، صرف داشتن اندیشه مجرمانه کسی مجرم به شمار نمی رود و مجازاتی هم گریبانش را نخواهد گرفت.
جرم مالیاتی چیست؟
در ماده ۲۷۴ قانون مالیات های مستقیم به تعریف و مصادیق این نوع جرم پرداخته است.
ماده ۲۷۴- موارد زیر جرم مالیاتی محسوب می‌شود و مرتکب یا مرتکبان حسب مورد، به مجازات‌های درجه شش محکوم می‌گردند:
- تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن
- اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن
- ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده ۱۸۱ این قانون و امتناع از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع مواد ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام
- عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین‌شده
- تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نام خود برخلاف واقع
- خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای در سه سال متوالی
- استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی
- نکته قابل توجه در متن این ماده مجازات هایی است که برای مرتکبین در نظر گرفته شده است که در ادامه بیشتر درباره انها صحبت میکنیم.
نکته دیگر اینکه در خصوص مورد ششم یعنی خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای در سه سال متوالی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیات های مستقیم نیز صحبت شده است.
ماده ۲۰۱- هرگاه مودی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می‌باشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده است استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و‌حساب سود و زیان خودداری کند علاوه بر جریمه‌ها و مجازات‌های مقرر در این قانون از کلیه معافیت‌ها و بخشودگی‌های قانونی در مدت مذکور‌محروم خواهدشد.
ظاهرا قانون گذار درباره این مسئله بیشتر حساسیت داشته است!!!
نکته جالب بعدی تبصره ۱ این ماده است که اعمال مجازات های مندرج در این ماده را محدود و مانع اعمال مجازات های قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۰۷/۰۸/۱۳۹۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام ندانسته است.
و در آخر مرجع اقامه دعوی علیه مرتکبین این نوع جرایم در تبصره دوم ماده ۲۷۴ معرفی شده است. این مرجع دادستانی انتظامی مالیاتی می باشد.
جرایم مالیاتی شامل چه مواردی هستند؟
جرایم مالیاتی تنوع بسیار زیادی دارند که برای هر کدام مجازات عدم پرداخت مالیات نیز در نظر گرفته شده است. برخی از جرایم مالیاتی شامل موارد زیر هستند و مصادیق فرار مالیاتی و مصداق جرم مالیاتی به حساب می آیند (نکته مهم این است که برای تک تک موارد زیر مجازات فرار مالیاتی در نظر گرفته می شود)
- پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر
- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی
- کتمان درآمد یا ابراز هزینه های غیر واقعی در اظهارنامه تسلیمی
- عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر
- رد دفاتر قانونی
- عدم تسلیم فهرست دریافت کنندگان حقوق ظرف مهلت مقرر
- عدم ارسال صورت یا فهرست یا قراردادهای پیمانکاری
- عدم پرداخت مالیات حقوق و مالیات تکلیفی ظرف مهلت مقرر
- عدم پرداخت مالیات تکلیفی موضوع ماده ۱۰۴ ظرف مهلت مقرر
- عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای خود
- عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده و قراردادها در سامانه مربوطه در مهلت مقرر
- عدم ارائه گزارش حسابرسی مالی در مهلت مقرر
طبق قانون تمامی موارد بالا جرایم مالیاتی به حساب می آیند و مجازات های مالی و غیرمالی و جریمه فرار مالیاتی برای آن ها در نظر گرفته شده است.
فرار مالیاتی
منظور از فرار مالیاتی دقیقاً چیست؟
در حقیقت هر نوع تلاش کردن بصورت غیرقانونی جهت عدم نشان دادن درآمد و به دنبال آن عدم پرداخت مالیات را فرار مالیاتی می گویند.
این امکان وجود دارد که فرارمالیاتی به شکل های مختلفی صورت بپذیرد، اما چیزی که مسلم است این است که در تمامی این روش‌ها فرد سعی می‌کند که مالیات خود را بصورت پرداخت نکرده و یا اینکه آن را به صورت ناقص پرداخت نماید.
لازم به ذکر است که نوع رفتار شخص در جرم فرار مالیاتی می‌تواند متغیر باشد.
آشنایی با جرم فرار مالیاتی
مطابق قانون اگر فرد با قصد فرار از پرداخت مالیات و با آگاهی، مرتکب رفتارهای زیر شود، جرم فرار مالیاتی تحقق پیدا می‌کند:
اگر به ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل هست و برخلاف حقیقت تنظیم‌شده است، استناد نماید.
اگر برای سه سال متوالی (پشت سر هم) اظهارنامهٔ مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان ارائه نکند.
در صورتی که فعالیت اقتصادی و درآمد خود را برای فرار از مالیات مخفی نماید.
اگر مانع از آن شود که مأموران مالیاتی که به عنوان بازرس مالیاتی مکلف به انجام این امور هستند، به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند.
اگر مأمور وصول یا کسر مالیات پرداخت کنندگان دیگر باشد و این وظیفه را در مواعد مقرر قانونی انجام ندهد.
اگر معاملات و قراردادهای خود را به نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را برخلاف واقع به نام خود تنظیم نماید.
اگر از کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار مالیاتی استفاده نماید.
اگر فعالیت‌های خود را طوری قلمداد نماید که گویا مشمول معافیت مالیاتی بوده است.
دلایل فرار مالیاتی اشخاص و فرار مالیاتی شرکت‌ها
گزارشی که از سوی مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی ایران تهیه‌شده، ضمن اشاره به پیامدهای فرارمالیاتی، هشت عامل اصلی نقش‌آفرین در فرار مالیاتی نیز شناسایی شده‌اند که عبارت‌اند از:
- عدم تنوع پایه‌های مالیاتی و ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی
- وجود معافیت‌های مالیاتی وسیع و متنوع
- تعدد، پیچیدگی و ابهام در قوانین، مقررات و فرآیندهای مالیاتی
- افزایش فساد و گستردگی بخش غیررسمی اقتصاد
- عدم اعتماد مردم به کارایی و اثربخشی دولت
- فرهنگ مالیاتی ضعیف
- فقدان نظام جامع اطلاعات مالیاتی
- مشکلات ساختار اقتصاد
مجازات مجرمان مالیاتی در قانون
- تحمل حبس از شش ماه تا دو سال
- محکومیت به جزای نقدی از ۲ تا ۸ میلیون تومان
- تحمل ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق
- محرومیت از حقوق و مزایای اجتماعی که ممکن است از شش ماه تا پنج سال طول بکشد
- ممنوعیت از فعالیت های اجتماعی و شعلی تا حداکثر ۵ سال
- ممنوعیت دعوت عمومی برای افزایش سرمایه به مدت ۵ سال
- ممنوعیت صادر کردن اسناد تجاری تا ۵ سال
جهت پیشگیری و جلوگیری از جرائم مالیاتی با کارشناسان در ارتباط باشید
